Press "Enter" to skip to content

Евтина правда, исплатлив криминал

Во 2011 година балерината Александра Мијалкова ќе прими еден необичен подарок од бизнисменот Јордан Камчев. Овој подарок ќе биде клучен во создавањето на богатството на нејзиниот сопруг преку пренасочување на државни ресурси за лична корист. Подарокот ќе биде и центарот на случајот „Империја“. Документите на ИРЛ покажуваат како се градела империјата на Камчев и Мијалков и како спогодбата ќе ги отвори прашањата за тоа дали институциите го промовираат концептот на исплатлив криминал. ИРЛ го мапираше имотот на поранешниот шеф на тајната полиција. Едно е сигурно, и по конфискацијата Мијалкови се сè уште необјасниво многу богати.

Известуваат: Маја Јовановска и Давид Илиески; Редактура: Сашка Цветковска;

Во атмосфера на отпор од политичкиот и мафијашки естаблишмент, кон крајот на 2015 година ќе се формира Специјалното јавно обвинителство (СЈО) со специфична мисија да ги истражи делата од висока корупција и организиран криминал, откриени во прислушуваните разговори што ги обелодени Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ), во надеж дека понатаму оваа институција ќе стане надлежна да гони секакви дела од сферата на високата корупција. За мнозинството граѓани на земјата во која неправдата беше колективна траума, СЈО претставуваше своевиден граничник кој го означуваше почетокот на градењето на правниот поредок. 

Случаите на СЈО вклучуваа високопрофилни лица и нивните блиски луѓе кои ги користеле државните ресурси за незаконски да се богатат и да се заштитат од прогон. Две од овие лица се и озогласените кумови: олигархот Јордан Камчев и шефот на тајната полиција Сашо Мијалков. Со настапувањето на СЈО доаѓа и крајот на ова пријателство. Но, не и на нивните заеднички проблеми. 

Фотографија на Ѓорѓи Личовски, дневен весник Вест; Сашо Мијалков и Јордан Камчев во минатата деценија поминуваа многу време заедно и често беа фотографирани на разни забави и прослави низ градот.

За граѓаните, нивното апсење беше еднакво спектакуларно како и бегството на поранешниот премиер Никола Груевски и братучед на Мијалков. Но, по бегството сите беа скептични дали правда навистина ќе има, па и епилогот од ова апсење јавноста го зеде со резерва. 

На 9 и 20 ноември 2018 година Јордан Камчев и Сашо Мијалков ќе бидат однесени во притвор во скопскиот затвор во Шуто Оризари и таму ќе останат повеќе месеци. Во фокусот на истрагата на предметот со кодно име „Империја“ се повеќе компании што со години беа предмет на новинарски истражувања за корупција и злоупотреби. Камчев и Мијалков ги поврзуваше мрежа на влијателни бизниси создадени и разработени преку коруптивно пренасочување средства и услуги од државата, кои вклучуваа и заштита од прогон. 

Новинарите на ИРЛ добија увид во документите кои се дел од обвинителската колекција на предметот „Империја“. Тие откриваат досега непознати детали за вистинската сопственост на ѕвездата од каталогот фирми од „Империјата“ – тоа е швајцарската компанија „Ексико“, но и за клучната информација што ја споделил сведокот Камчев без која наводно немало да „падне“ Мијалков. 

Оваа визуелизација го вклучува имотот на Сашо Мијалков и неговото семејство со којшто тие располагаат денеска. Голем дел од овие фирми првично беа купени преку компанијата „Ексико“ која што беше централен дел од случајот „Империја“. Иако нема одговори како е стекнат овој имот, само затоа што имотот се впишал по 2015 обвинителството решило да не истражува понатаму. Денес овие бизниси носат мулти-милионски приходи. За илустрација, минатата година „Дивелоп груп“ и „Бест веј инвестмент“ имале приходи од 12 милиони евра, што е само половина од сумата од кредитот кој Сашо Мијалков го подигнал за да не му се конфискува имотот. За „Дивелоп груп“ платил 3,6 милиони евра во кеш и незаконски стекнатиот имот останува во неговото семејство. Добар дел од бизнисите на Мијалков се разработени бизниси.
За најдобар преглед на визуелизацијата отворете ја на цел екран, одзумирајте ја на минусот во горниот лев ќош и кликнете на иконите за повеќе информации.

Омилениот соработник на правдата 

Бизнисменот Јордан Камчев во Обвинителството за гонење на организираниот криминал и корупцијата влегува како првоосомничен за случајот „Империја“, но излегува како „соработник на правдата“.

Тој во април 2022 година ќе направи договор за спогодба со Обвинителството. Во државниот буџетот уплати 5 милиони 200 илјади евра на име затајување данок и доби само една година ефективен затвор.

Но, парите не се единствената работа што Камчев ја дал за да си ја обезбеди слободата. Тој ќе стане соработник на правдата кај уште еден обвинител од Јавното обвинителство за гонење на организираниот криминал, Лиле Стефанова. Оваа институција го презеде случајот „Империја“ откако прекина работата на СЈО. 

Како соработник на правдата во Обвинителството предал официјални документи кои го откриле вистинскиот сопственик на „Ексико“, односно основачот на фирмата „Т и МЈ инвестмент“ од Лугано е Алескандра Мијалкова, сопругата на ексдиректорот на УБК, Сашо Мијалков.

Тивката балерина

Тивката уметница секогаш се држеше надвор од фокусот на јавноста и успешно го менаџираше својот беспрекорен углед. Сите нејзини јавни настапи и интервјуа се поврзани со балетската кариера. 

За Сашо Мијалков вели дека е нејзина поддршка и човек без кого немала да успее. Ја освоил со неговиот шарм и романтична душа, а го запознала додека бил студент во Прага. Набргу потоа станува бизнисмен, за во 1998 година да ѝ се посвети на државна кариера, почнувајќи од Министерството за одбрана. Подемот ќе го доживее во 2006 година, кога неговиот прв братучед Никола Груевски ќе го постави за шеф на Управата за безбедност и контраразузнавање. 

„Мене лично, политиката никогаш не ме интересирала и не сакам ништо да имам со неа, зашто културата, како најголем репрезент на една нација и држава, не треба да има ништо со нешто минливо, прагматично и нечувствително како политиката“, вели Александра Мијалкова.

За разлика од брачната двојка Камчеви, каде што адвокатката Ана не стоеше настрана од деловните афери на сопругот, Александра Мијалкова никогаш не беше спомнувана.

Денеска семејствата Камчеви и Мијалкови, барем пред јавноста демонстрираат дека повеќе не сакаат очи да се видат. Но, до пред пет години тие заедно посетуваа приеми и ноќни клубови. (Фото: Телеграф)

Нејзиното име првпат се појави во спогодбата за случајот „Империја“, која Јавното обвинителство ја склучи со нејзиниот сопруг Сашо Мијалков. Во документот по првпат се открива вистинскиот сопственик на фирмата „Ексико“. Никој не претпоставуваше дека тоа е Александра Мијалкова. 

„Кон крајот на истражната постапка (декември 2021 година), врз основа на прибраните вербални и материјални докази, беше утврдено дека од 2011 година сопственоста на правното лице ‘Ексико’ ДООЕЛ е пренесена на офшор-компанијата ‘Т и МЈ инвестмент’ од Швајцарија каде што како сопственик се јавува член на семејството на Сашо Мијалков, односно неговата сопруга“, одговорија од Јавното обвинителство за ИРЛ.

На 16 јуни годинава таа била повикана во улога на сведок и лице на кое е пренесен незаконски стекнатиот имот од страна на нејзиниот сопруг. 

Експертската јавност и новинарите со години шпекулираа чија е навистина компанијата „Ексико“. Се спомнуваше Камчев, но многу повеќе Мијалков. Според документите на Обвинителството, се чини дека биле и двајцата. 

Како фирма, „Ексико“ секогаш постоела само на хартија. Немаше канцеларии ниту службена адреса ниту, пак, се знаеше чија е. Тоа е така затоа што „Ексико“ е отворена во држава во која сопствеништвото на фирмите не е јавно. „Ексико“ во текот на повеќе од една деценија служи за да отвора или да купува други фирми. 

Историјата на „Ексико“ ги објаснува и улогите на поранешните побратими во создавањето на бизнис-империјата. Јордан Камчев ја познавал финансиската индустрија и имал цела инфраструктура од експерти и адвокати кои знаеле каде и како да отвораат фирми и да преместуваат пари. Сашо Мијалков има неограничено влијание: неговиот братучед е премиер, кумот на братучедот е министер за финансии, а самиот тој е шеф на тајната полиција. Ова моќно трио речиси десет години ги контролираше сите власти и преку буџетот и преку механизмите на тајната полиција. Експертите уште во 2006 предупредуваа дека овие врски се многу силни и со текот на времето генерираат огромна финансиска моќ. 

Отворање на параванот 

Вистинскиот сопственик на фирмата „Ексико“ успешно се прикриваше од македонските институции 21 година. Прв сопственик од 2001 до 2008 година е компанијата „Дела инвестмент“ од Белизе. Ја презема „Калвус“ ЛЛЦ од Албени во Њујорк сè до 2011 година, кога „Ексико“ ќе ѝ ја продаде на швајцарската офшор-фирма „Т и МЈ инвестмент“. 

Медиумското внимание го добива во 2014 година, кога влегува меѓу 20-те најпрофитабилни фирми со добивка од девет милиони евра. Дејноста ѝ е да откупува удели во добро етаблирани македонски компании. Овие промени во бизнис-секторот често беа следени со обвинувања за непријателско преземање – наоди што никогаш не беа истражени од надлежните правосудни институции. Подоцна фирмите на „Ексико“ добиваа тендери, државно земјиште, субвенции и други ексклузивни зделки од тогашната влада на Никола Груевски. 

Неколку новинари во земјава повеќе години бараа докази за имотот на поранешниот државен службеник од кариера. Еден од нив е и Александар Димитриевски од „360 степени“. 

Тој во 2016 година ќе го посети градот Лугано, во обид изворно да добие повеќе информации за една од најуспешните македонски фирми со таинствен сопственик. Но, попусто. Швајцарскиот систем е скроен да биде непробоен за информации. 

„Во Швајцарија открив дека фирмата мајка на ‘Ексико’, која се вика ‘Ти МЈ инвестмент’, не само што нема деловни простории туку нема ниту обично поштенско сандаче. Таа беше регистрирана на адреса со стотици други фирми, наводна трговска комора, каде што успеав да влезам, но откако се претставив не бев удостоен со средба, напротив, бев замолен веднаш да си заминам“, раскажува Димитриевски. 

Необичен подарок

Во случајот „Империја“ обвинети се десет лица. Според хиерархијата и кривичните дела, двоецот Камчев и Мијалков се двајцата првоосомничени. Другите се во улога на извршители и помагачи. Судската постапка досега заврши само за петмина, со пресуда врз основа на спогодба. 

Прв со обвинителката Лиле Стефанова се спогоди Јордан Камчев. Тој во предметот „Империја“ влезе како обвинет за затајување данок во периодот од 2004 до 2006 година. Доби една година затвор и во буџетот врати пет милиони евра. Камчев е човекот и кој ја открива и долго чуваната тајна: кој е вистински сопственик на „Ексико“. Тој до Обвинителството доставил документи дека Александра Мијалкова во 2011 година од него примила необичен подарок – уделот во сопствеништвото откако тој ѝ го подарил. 

„Во мај 2011 година сведокот соработник на правдата Јордан Камчев уделот на офшор-компанијата ‘Калвус’ ЛЛЦ, без да прими каков било противнадоместок, ѝ го пренел на офшор-компанијата ‘Т и МЈ инвестмент’ од Швајцарија, на која вистински сопственик била Александра Мијалкова, сопруга на осомничениот Сашо Мијалков“, пишува во спогодбата со Сашо Мијалков која ИРЛ ја доби согласно Законот за слободен пристап до информации од јавен карактер.

Освен Камчев, сведоци соработници на правдата во предметот против Мијалков се и бизнисменот Александар Ивановски, познат како Теранова и Ненад Јосифовиќ, кој е вработен во фирмите на Камчев. 

„Лицето наведува дека е балетски уметник, од 1992 година вработена во Националната опера и балет и освен приходите од плата немала други приходи. Таа била основач со 100 отсто од уделите на правното лице ‘Т и МЈ инвестмент’ кое, пак, било краен сопственик на ‘Ексико’ и на кое бил пренесен имотот што е предмет на конфискација во предлог-спогодбата, но таа на никаков начин не учествувала во управувањето на фирмата ниту, пак, дала противнадоместок за неговиот имот“, пишува во спогодбата.

На прашање на ИРЛ зошто и Александра Мијалкова не е предмет на истрага, оттаму одговорија дека нема индиции што укажуваат дека преостанатиот имот што е во нејзина сопственост треба да биде предмет на истрага. 

„Во текот на постапката Обвинителството не обезбеди докази врз основа на кои би се отворила или проширила постапката и за ова лице, но не е исклучена можноста доколку Обвинителството прибави нови докази кои упатуваат на противправно стекнат имот да отвори постапка“, велат од Обвинителството.​

Камчев минатиот месец ја одлежа затворската казна од една година и сега е слободен човек. Мијалков доби три години затвор и во тек е конфискација на имот во вредност од 36 милиони евра, колку што според вештачењето на Економскиот факултет од Скоопје, незаконски се збогатил во време додека беше директор на УБК од 2006 до 2015 година. 

Случајот беше затворен со пресуда врз основа на спогодба меѓу обвинителката Лиле Стефанова и Сашо Мијалков.

За кривичното дело прикривање на потеклото на несразмерно стекнат имот предвидена е затворска казна од шест месеци до пет години. Мијалков доби казна затвор од три години. 

Во Централниот регистар вистинскиот сопственик на „Ексико“ и натаму се држи во тајност. Александра Мијалкова не е именувана во официјалните документи.

Наместо рушење, договор со „Империјата“

Анализата на доказите на Обвинителството и на колекција од јавно достапни податоци од регистрите на компании и недвижнини, документи од Антикорупциската комисија и архиви од медиумски известувања отвора сомнежи за квалитетот на правдата. Истовремено, ги легитимираат јавните критики дека системот, законите и заробените институции го промовираат таканаречениот „исплатлив криминал“. 

Случајот „Империја“ на некој начин требаше да ја пресече „главата на ламјата“ и да послужи како конечно предупредување за сите оние што ќе ги киднапираат институциите за своја лична корист. Јавноста не беше воодушевена од правниот третман што го добија двајцата актуелни бизнисмени. Додека траеја процесите против нив во овој и други случаи од поранешното СЈО, и двајцата имаа обиди за бегство, а ги следеа и обвинувања за поволен притворски третман. 

Анализата на доказите покажува две важни работи: предмет на истражување и на конфискација бил единствено имотот на Мијалков што е опфатен во „Империја“, а не и преостанатиот имот што го опфаќа периодот по мај 2015.

Дел од овој имот е под хипотека во банки или, пак, правото на сопственост е пренесено на правни или физички лица. Од Обвинителството велат дека тоа не било пречка да го конфискуваат имотот што е незаконски стекнат. 

„За дел од оптоварениот имот хипотеките се многу постари, дел се исплатени, но, како и да е, доколку делумно или целосно не е можно извршување на конфискацијата на имотот, таа ќе се спроведе со конфискација на друг имот на осудениот што одговара на неговата вредност“, велат од Обвинителството.

Од Агенцијата за управување со одземен имот одговорија дека имотот што е предмет на конфискација веќе е преземен и во тек е промена на сопственоста во Катастарот.

„Целокупниот недвижен имот за кој е предвидена мерка конфискација со пресудата е конфискуван и е пренесен во сопственост на Агенцијата од кој на две од пренесените недвижности е запишана хипотека. По пренесувањето на имотот во сопственост на Агенцијата до Министерство за правда – Биро за судски вештачења, се доставува барање за процена. По добиените процени, се пристапува кон продажба на недвижниот имот согласно законски пропишана процедура“, ни одговорија од Агенцијата за управување со одземен имот.

Платите чиновнички, имотот милионски

Платата на Мијалков за деветте години додека е во УБК му изнесува 81 214 денари и плус додаток на плата кој во просек месечно е 36 902 денари. Или вкупно во евра 1920 евра месечно. Во текот на една година како плата добивал 23 040 евра или за девет години заработил 207 360 евра. Разликата со незаконски заработениот имот што му беше откриен во случајот „Империја“ изнесува 35 792 640 евра. 

Неговата сопруга Александра Мијалкова, како што самата изјавила во Обвинителството, цел работен век е балерина и нема дополнителни приходи. Платата на нејзината позиција примабалерина во Македонската опера и балет која ја имаше повеќе од две децении е околу 70 000 денари.

Со склучување на спогодбата на Мијалков треба да му се конфискува имот во вредност од 36 милиони евра, за кој истрагата докажала дека не го пријавил за време на функцијата и е стекнат со пари од незаконски извори. 

Споредба меѓу законските примања на Мијалков како директор на УБК, и имотот кој незаконски го стекнал.

Кривичниот суд Скопје и Јавното обвинителство го одбија барањето доставено од ИРЛ за увид во вештачењето за случајот „Империја“ што го направи Економскиот факултет при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“. Образложението беше идентично: „Случајот е завршен само за тројцата обвинети кои признаа вина и склучија спогодби. Постапката за другите обвинети сè уште е во тек и нема епилог“. 

ИРЛ мораше да се потпре на податоците од спогодбата со цел да направи анализа на вредноста на конфискуваниот имот. 

Се спогодил со кеш-кредит од Комерцијална банка, жирантот е тајна

Според спогодбата склучена меѓу обвинителката Лиле Стефанова и Сашо Мијалков, дел од имотот не било можно да биде конфискуван и за утврдената противвредност Мијалков компензирал со пет и пол милиони евра кеш-пари од сметка во Комерцијална банка. 

Имотот што нема да се конфискува е удел од 46 проценти во хотелот „Мериот“ кој е проценет на 3,5 милиони евра. Потоа куќа на Водно во вредност од 950 000 евра и акции во ЗК „Пелагонија“ и во „Бетон“ од Штип. Овој имот не може да се конфискува бидејќи куќата и хотелот се под хипотека, а акциите од двете компании се веќе отуѓени. 

Нивната вредност е проценета на 5,5 милиони евра.

Според информациите на ИРЛ, Мијалков откако се спогодил за вредноста на имотот што не може да се конфискува подигнал кредит од Комерцијална банка. Жирантот што гарантирал враќање на кредитот е деловна тајна. 

Дел од овој имот е под хипотека во банки или, пак, правото на сопственост е пренесено на правни или физички лица. Од Обвинителството велат дека тоа не било пречка да го конфискуваат имотот што е незаконски стекнат. 

„Ексико“ на Сениор, „Бест веј“ на Јуниор Мијалков

Кога си оди од позицијата во 2015 година, неговиот постар син, Јордан Мијалков, веќе е полнолетен. На заминување на негово име таткото пријавил дека поседува возило „џон купер“ вредно 10 000 евра. На име на сопругата навел дека поседува имот, но не е евидентиран во анкетниот лист. 

Александра Мијалкова повеќе не е активна балерина, таа е вонреден професор на Факултетот за музичка уметност во Скопје. Постариот син, Јордан Мијалков, е сега најбогатиот во семејството. Тој е сопственик на неколку фирми и го води семејниот бизнис. 

Семејството Мијалкови на балетска претстава во Македонската опера и балет. Лево Сашо Мијалков, средина Јордан Мијалков напред и неговиот брат Александар Мијалков позади. (Фото: М.Златевска, СДК.МК)

Во септември 2015 година, Јордан Мијалков, влегува во бизнисот. Ја формира фирмата „Бест веј инвестмент“ која во следните години прераснува во централна фирма во империјата на семејството Мијалкови.

Додека против Сашо Мијалков се поднесуваат обвиненија за случаи што ги отвори СЈО, надвор од фокусот на институциите е неговото семејство. „Бест веј инвестмент“ формира нови фирми или купува удели во други компании. Оваа компанија се јавува како сопственик во „Дивелоп груп“, „Макс бет“, „Софија градба“, „Омпетрол оил“ и „Медикал хаус“. Поседува дел од хотел на Водно, бензински пумпи и резервоари за гориво и хотелот „Мериот“.

„Дивелоп груп“ е контроверзна компанија чија сопственичка структура долго време беше заплеткана во мрежа на познати македонски и непознати оф-шор компании. „Бест веј инвестмент“ уделите во „Дивелоп груп“ ги купува од „Орка холдинг“, компанија во сопственост на Јордан Камчев, во 2018 година. Еден од поранешните сопственици на „Дивелоп груп“ од 2008 година е и компанијта „Ексико“ која се наоѓа во центарот на случајот „Империја“ за Сашо Мијалков.

„Дивелоп груп“ за прв пат на македонската јавност ѝ стана позната откако ја подигна стаклената зграда на скопскиот плоштад која во 2011 ја продаде на македонски Телеком за 16 милиони евра. Компанијата истата година го купува земјиштетот на другата страна од плоштадот каде го гради хотелот „Мериот“. И уште едно земјиште од 15 илјади метри квадратни покрај брегот на охридското езеро, во близина на хотелот „Инекс Горица“, кое се уште стои неизградено. Во 2012 година „Дивелоп груп“ се стекнува и со празен плац од 23 илјади метри квадратни во Гевгелија во близина на граничниот премин Богородица, спроти казино хотелот „Принцес“.

Обвинителството вредноста на уделите на Сашо Мијалков во „Дивелоп груп“ преку компанијата „Ексико“, кои беа предмет на спогодбата, ги процени на 3,5 милиони евра. Вредност која Мијалков ја плати во форма на пари спрема државата. Но, преку „Бест веј инвестмент“, неговиот син се уште останува сопственик на хотелот „Мериот“ и останатиот имот кој го поседува „Дивелоп груп“ вреден десетици милиони евра.

Во април годинава, САД им воведе санкции на Сашо Мијалков и на неговиот братучед, поранешниот премиер Никола Груевски. Американското Министерство за финансии и Стејт департментот донесоа одлука да ги замрзнат сите нивни финансиски средства во странство. Директорот на управата за финансиско разузнавање Блажо Трендафилов тогаш изјавуваше дека македонската влада истовремено може да донесе одлука да примени и мерки врз фирми и имот кои ги поседуваат во земјава.

Мијалков е обвинет во шест случаи на СЈО. Правосилна е само спогодбата за „Империја“. Во случајот „Тортура“ е ослободен од вина, другите случаи не се правосилни и веќе се на пат да застарат.

ИРЛ побара средба со Мијалков во затворот во Струга, но тој одби да се сретне со новинарите. Безуспешен беше обидот и за одговори од неговата сопруга Александра Мијалкова.

Корекција 13.12.2022

Мапата со визуелизација на имотот на семејството Мијалков беше корегирана во вторник 13.12.2022 во 13 часот откако сопственикот на хотелот Панорамика, компанијата „Рио кафе“, пријави грешка. Мијалкови преку компанијата „Бест веј инвестмент“ се сопственици на апартмани и станбен просто во објектот каде се наоѓа хотел „Панорамика“.

Поврзани стории

(ДОКУМЕНТИ): Како кумот на Груевски со Камчев и Мијалков и партиски пари си пазареа приватен плац на Водно
Богдановиќ ја фрли првата лопата на Водно и го отвори патот до плацевите на Камчев и Ексико
Тајниот план на Груевски за македонски офшор се правел со лондонска фирма која перела пари за Иран