БЕГ одбрал снабдувач со мазут за целата грејна сезона во случај да снема или да не успее да набави гас. Теоретски, ако се оствари најцрното сценарио и БЕГ мора да ги грее скопјани на мазут, тие ќе побараат достава од тендерскиот победник. За разлика од гасот, мазутот е голем аерозагадувач. Победник на оваа потенцијално мрсна зделка е фирмата РКМ на поранешниот државен службеник од ВМРО ДПМНЕ и поранешен соработник на Сергеj Самсоненко, Ратко Капушевски.
Фотографија: Наќе Батев, OCCRP
Во случај да нема од каде да набави гас, скопската топлификација има можност да работи и на алтернативен енергенс. До пред околу една деценија топлификацијата (БЕГ) работеше само на мазут, но поради промената на еколошките стандарди и штетните аеровлијанија, капацитетот ја промени технологијата и се гасифицираше. За разлика од мазутот, гасот не загадува и е поевтин. Новите регулативи им дозволуваат на ваквите капацитети да го употребат алтернативниот енергенс во случај на дефект или прекин на достава на гас. Тоа се случува ретко, па топлификациите обично резервираат мали количества мазут во случај да останат до две недели без дотур на гас.
Но, овојпат БЕГ побарала рамковна спогодба или во превод барала тендерски понуди во висина од 22 милиони евра за набавка на мазут во случај на потреба. Но, БЕГ проектирала потреби за цела грејна сезона, што е во најмала рака чудно. Во теоријата БЕГ може да не нарача ниту литар од овој мазут ако не и треба, но тие веќе одбрале фирма која им гарантира испорака на мазут за целата грејна сезона.
Лиценца за Капушевски, па тендер од БЕГ
На 20 јули 2020 година Регулаторната комисија за енергетика донесе одлука за издавање на лиценца за трговија на нафтени деривати, биогорива и мазут на компанијата „РКМ ДООЕЛ“ Скопје, во сопственост на Ратко Капушевски. Еден од условите е компанијата да има резервоар за складирање на мазут, а Капушевски за таа цел склучил договор на пет години за закуп на резервоар со струмичката фирма АД Оранжерии во Босилово.
Само 17 дена подоцна од доделувањето на лиценцата, на 7 август, Балкан енерџи распишува тендер за набавка на 55 милиони килограми масло за греење. Услови за добивање на тендерот е фирмите кои ќе конкурираат да располагаат со цистерни за максимална дневна испорака од 500.000 килограми на масло за горење и складишен простор со капацитет со минимум 400 тони. Огласот трае до 14 септември, а на тендерот се јавува само една фирма, тазе формираната компанија на Ратко Капушевски. Пред неколку дена, на 27 октомври фирмата РКМ го склучи договорот за Рамковна спогодба во вредност од 22 милиони евра.
„И јас се изненадив кога го видов тендерот. Многу пари се тоа, 18-20 милиони евра. Прашав во БЕГ што е работата и од таму ми кажаа дека според Закон мора да чуваат резерва, но тоа не значело дека тој мазут ќе се употреби“, вели скопскиот градоначалник Петре Шилегов.
Кон крајот на минатиот месец скопјани се жалеа дека немаат парно греење или пак дека температурата во нивните станови е значително пониска. Од БЕГ велат дека причината за тоа е што било најавено дека Бугарија неколку дена нема да врши испорака на гас до Македонија.
„Причината за ограничувањето на транспортот на природен гас, како што извести АД ГА-МА е изведувањето ремонтни зафати на транзитниот гасовод од Бугарија кон земјава кои ќе ги извршува бугарската компанија ‘Булгартрансгаз’, соопштија од БЕГ.
Мазутот на Капушевски е значително поевтин од пазарните цени
Иако РКМ била единствен понудувач, нивната цена би била несоборлива и со конкуренција. Капушевски договорил цена од 21,2 за килограм мазут. Препорачната цена, пак, на Регулаторната комисија е 25.8 денари по килограм мазут. Доколку дојде до непредвиден прекин на природен гас, БЕГ би можел да купи 55 милиони килограми од поевтиниот мазут.
Последен пат БЕГ набавил 55 милиони килограми мазут во 2014 година од рафинеријата ОКТА. Потоа БЕГ се гасифицира.
Законот им дозволува само 15 дена годишно да трошат мазут наместо гас
„Балкан енерџи“ стопанисува со три топлани во Скопје – Топлана Запад (Тафталиџе), Топлана Исток (Керамидница) и Топлана 11 октомври Кисела Вода. Топланите работат на природен гас, а во изминатите години ова е прва набавка на мазут во волку голема количина. Според договорот БЕГ ќе купува мазут од Капушевски само во случај на прекин на снабдување со природен гас.
Од БЕГ велат дека согласно Законот за енергетика, тие мора да имаат обезбедено алтернативно гориво на гасот за 15 дена работа. За тоа треба да добијат посебна дозвола од Министерството за животна средина бидејќи мазутот се смета за опасен воздушен загадувач. Досега им пропаднале два тендера за набавка на природен гас, но тврдат дека склучиле договор со спогодба со преговарање.
„БЕГ нема да користи мазут како гориво, доколку нема прекин на испорака на природен гас“, велат од БЕГ за ИРЛ во писмен допис.
Сепак, договорот се однесува на целиот период од грејната сезона од октомври 2020 до април 2021 година. Направени се и детални прогнози за количини кои ќе бидат потребни секој месец или вкупно 55 милиони килограми мазут.
Капушевски во телефонски разговор со новинар на ИРЛ вели дека засега БЕГ не набавил мазут од него бидејќи за тоа немало потреба и топланите работеле на природен гас. Мазутот ќе го набавувал од најеминентни рафинерии како Ина од Хрватска, Хеленик петролеум од Грција, потоа од Австрија, Унгарија и Словачка.
„Година и половина сум во овој бизнис и работам исклучиво со индустриски мазут, петролеум кокс и тешко масло. Најголем дел од бизнисот, 80 проценти, ми е во Црна Гора и Босна и Херцеговина, а само 20 проценти во земјава“, изјави Капушевски.
Детето на Груевски и Самсоненко што порасна во самостоен нафтен трговец
До 2008 година, тогаш 19 годишниот Ратко Капушевски е менаџер во ноќниот клуб „Колосеум“. Но, влезот во партија за него ќе промени се. Благодарение на Никола Груевски, ќе станам тоа што сум, ќе рече Капушевски во интервју од 2017 година зборувајќи за својата кариера на државен службеник во светло на бегството на поранешниот премиер. Капушевски ќе испише две страници во историјата на државниот систем: Ќе биде првиот директор на државна институција без ден работно искуство и ќе биде најмладиот директор било кога поставен во државна институција. На 22 години ќе биде назначен од Груевски за директор на спортскиот центар “Борис Трајковски”, а потоа и директор на Националната агенција за европски образовни програми”.
Остана верен на ВМРО-ДПМНЕ, но замина во закрила на рускиот бизнисмен Сергеј Самсоненко, кому му беше најблизок соработник и човек од доверба. Разделбата со Самсоненко не беше џентлменска, но среќна за Капушевски кој потоа влезе во нафтениот бизнис. Пред неколку дена тој како сопственик на фирмата РКМ потпиша рамковен тендер во вредност од 22 милиони евра за набавка на мазут за Балкан енерџи Скопје.
Капушевски во нафтениот бизнис влегува кон крајот на 2015 година, кога ја формира фирмата „Балкан оил експорт груп“. Компанијата неколку пати го менува називот, а последниот е РКМ. Во рамки на компанијата, функционираат две подружници, од кои едната е во Босилово, каде што се наоѓа складиштето за мазут. Складиштето е сопственост на компанијата АД Оранжерии Хамзали, која пак е во сопственост на струмичкиот бизнисмен Васе Митев. Во далечната 2005 година оваа фирма е основана од Трајче Заев, но по само една година тој истата му на продава на Митев кој до денешен ден управува со оранжериите. Митев важел за бизнисмен близок до минатата власт водена од ВМРО ДМНЕ, а во неговата фабрика за разни промотивни економски настани фотографирани се и поранешни министри, премиери и вицепремиери и пратеници.
Капушевски вели дека од секоја продадена автоцистерна мазут на БЕГ тој ќе донира по 250 евра за децата што боледуваат од церебрална парализа. “Оваа компанија е општествено одговорна”, додава тој.
Со цел брзо и интервентно објавување на сторијата, на истата работеше тим од новинари на ИРЛ: Маја Јовановска, Сашка Цветковска, Александра Денковска, Давид Илиески
Други стории
Продадени сите станови во „хотелот“ на Пелагонија Гостивар во Маврово
